22 czerwca 1941 r. Adolf Hitler wypuścił swoje armie na wschód, dokonując masowej inwazji na Związek Radziecki: trzy wielkie grupy armii z ponad trzema milionami żołnierzy niemieckich, 150 dywizji i trzy tysiące czołgów roztrzaskało granicę na terytorium ZSRR. Inwazja objęła front od Przylądka Północnego do Morza Czarnego, w odległości dwóch tysięcy mil. W tym momencie skuteczność bojowa Niemiec osiągnęła apogeum; pod względem szkolenia, doktryny i zdolności bojowych siły najeżdżające Rosję stanowiły najlepszą armię do walki w XX wieku. Barbarossa był kluczowy punkt zwrotny w II wojnie światowej, ponieważ jego porażka zmusiła nazistowskie Niemcy do stoczenia wojny na dwóch frontach przeciwko koalicji posiadającej ogromne zasoby.

Niemcy mieli poważne braki. Surowo nie docenili swojego przeciwnika; ich przygotowania logistyczne były rażąco nieodpowiednie dla kampanii; a niemieckie przygotowania przemysłowe do trwałej wojny jeszcze się nie zaczęły. Ale największym błędem, jaki popełnili Niemcy, było przyjście jako zdobywców, a nie jako wyzwolicieli, którzy byli zdeterminowani zniewolić ludność słowiańską i eksterminować Żydów. Tak więc od samego początku wojna na Wschodzie stała się walką ideologiczną, prowadzoną z bezwzględnością i bezlitosnością niespotykaną w Europie od czasów Mongołów.

W pierwszym miesiącu Barbarossy armie niemieckie wgryzły się głęboko w terytorium ZSRR; armie pancerne okrążyły duże siły radzieckie w Mińsku i Smoleńsku, a opancerzone włócznie dotarły do ​​dwóch trzecich odległości do Moskwy i Leningradu. Ale już niemiecka logistyka się rozwiązywała, a seria sowieckich kontrataków zatrzymała postęp. We wrześniu Niemcy otrzymali wystarczającą ilość zapasów, aby odnowić swoje napędy; rezultatem były bitwy wokół Kijowa we wrześniu i Bryansk-Vyazma w październiku, z których każda zarabiała 600 000 więźniów.

Moskwa najwyraźniej była otwarta na niemiecki atak, ale w tym momencie rosyjska pogoda interweniowała ulewnymi deszczami, które zamieniły drogi w murawy. W listopadzie przymrozki zastygły w błocie, aby można było wznowić jazdę. Pomimo późnego sezonu i faktu, że dalsze postępy pozostawiają żołnierzy bez zimowych ubrań i zrzutów zaopatrzenia na zimę, generałowie nalegali, aby Hitler kontynuował. Niemcy walczyli do bram Moskwy, gdzie sowieckie kontrataki powstrzymały ich na początku grudnia. W rozpaczliwych warunkach przeprowadzali powolny odwrót, podczas gdy radzieckie ataki groziły ogarnięciem znacznej części swoich sił klęską tak katastrofalną jak ta, która dotknęła Wielką Armię Napoleona w 1812 r. W końcu Sowieci przekroczyli granice, a Niemcy przywrócili pozory porządku przód; wiosenna odwilż w marcu 1942 r. zatrzymała operacje. Ale Barbarossa poniósł porażkę, a nazistowskie Niemcy stoczyły wojnę na dwóch frontach, której nie udało się wygrać.

WILLIAMSON MURRAY

Towarzysz Czytelnika w historii wojskowości. Pod redakcją Roberta Cowleya i Geoffreya Parkera. Copyright © 1996 Houghton Mifflin Harcourt Publishing Company. Wszelkie prawa zastrzeżone.