Konfederat Generalny Leonidas Polk popełnia poważny błąd polityczny, marszując swoje wojska w Columbus, Kentucky upominając się o deklarowaną neutralność Kentucky i powodując, że unijny prawodawca zaprosił rząd Stanów Zjednoczonych do odpędzenia najeźdźców.
Kentucky był bardzo podzielony przed wojną. Mimo że w państwie panowało niewolnictwo, nacjonalizm był silny, a związkowcy zapobiegli zwołaniu konwentu w celu rozważenia secesji po ostrzelaniu Fortu Sumter w Południowej Karolinie w kwietniu 1861 r. Gubernator Beriah Magoffin odmówił przyjęcia wojsk po obu stronach i specjalnej sesji ustawodawcy latem 1861 r. wystosował ostrzeżenie do armii Konfederacji i Unii, aby nie rozlokowały sił w państwie. Zarówno Unia, jak i Konfederaci zdawali sobie sprawę z szaleństwa wkroczenia do Kentucky w wojnę, ponieważ przechyliłoby to delikatną równowagę polityczną na drugą stronę.
Prezydent Abraham Lincoln, rodak z Kentucky, który uważnie obserwował neutralność państwa, wkrótce zdał sobie sprawę, że Konfederaci zdobywają zasoby i rekrutują żołnierzy z tego stanu. Jednak w trzech specjalnych wyborach przeprowadzonych tego lata sprawa Unii zyskała poparcie. Położenie geograficzne Kentucky prawie uniemożliwiło stałą neutralność. Główne rzeki górnego południa spływały do rzeki Ohio przez Kentucky, a stan miał dziewiątą co do wielkości populację kraju.
Oddziały z obu stron zaczęły budować fortyfikacje wzdłuż granicy w pierwszych miesiącach wojny, ale Konfederaci popełnili krytyczny błąd, gdy generał Polk zajął Columbus w stanie Kentucky 3 września. Ten zapobiegawczy ruch przeciwko siłom generała Ulissesa S. Granta , który czekał po drugiej stronie rzeki Ohio w Illinois, okazał się kosztowny dla Konfederatów. Unionistyczna legislatura Kentucky zaprosiła wojska federalne do odpędzenia najeźdźców, a 6 września Grant zajął Paducah i Southland, odpowiednio u ujścia Tennessee i Cumberland Rivers. To były kluczowe pozycje, które pozwoliły Unii na ogromną przewagę w konkursie o Kentucky i Tennessee.
Podczas wojny około 50 000 białych i 24 000 czarnych Kentuckich walczyło o Północ, a 35 000 dołączyło do Południa.
