Zawartość
Jako młody członek plemienia Oglala Lakota (Sioux) w 1876 r. Czarny Łoś był świadkiem bitwy pod Little Bighorn, w której siły Sioux pod dowództwem Szefa Siedzącego Byka i Szalonego Konia zadały miażdżącą klęskę batalionowi żołnierzy amerykańskich dowodzonych przez podpułkownika George A. Custer. W latach 80. XIX wieku Black Elk koncertował z Wild West Show Buffalo Billa, po czym wrócił do rezerwatu Pine Ridge ustanowionego dla Oglala w Południowej Dakocie. Po masakrze ponad 200 Sioux w Wounded Knee Creek pod koniec 1890 r. Skutecznie położył kres rdzennemu amerykańskiemu oporu militarnemu na Zachodzie, Czarny Łoś pozostał w Pine Ridge, gdzie później przeszedł na chrześcijaństwo. W 1930 roku zaczął opowiadać swoją historię pisarzowi Johnowi Neihardt; w rezultacie powstał „Czarny łoś mówi” (1932), żywa i poruszająca kronika historii Lakota i tradycji duchowych.
Czarny łoś jako młody człowiek
Czarny łoś urodził się w 1863 roku nad rzeką Little Powder w dzisiejszym Wyoming. Podobnie jak jego ojciec, Czarny Łoś stałby się wojownikiem, a także medykiem lub kapłanem z plemienia Oglala Lakota (Sioux). Obaj podążą za Wodzem Szalonym Koniem, drugim kuzynem Czarnych Łosi, który już w 1865 roku działał jako przywódca oporu Siouxów przed białą osadą w regionie Wielkich Równin. W 1874 roku, po odkryciu złota na Czarnych Wzgórzach Terytorium Dakoty przez długi czas czczonym przez Sioux, gdy Paha Sapa, święci poszukiwacze ziemi zalali ten region, ignorując wcześniejsze traktaty zawarte z rdzennymi Amerykanami. Siouxowie oparli się ultimatum rządu, aby sprzedać terytorium Czarnych Wzgórz, a siły dowodzone przez generała George'a Crooka wkroczyły do regionu wiosną 1876 r.
Czy wiedziałeś? Zanim poznał Johna Neihardta w 1930 roku, Nicholas Black Elk był już prawie ślepy. Był także analfabetą i nie mówił po angielsku. On i Neihardt porozumiewali się za pośrednictwem tłumacza.
W połowie czerwca Szalony Koń i jego zwolennicy (w tym młody Czarny Łoś) zaskoczyli ludzi Crooka w dolinie rzeki Rosebud i zmusili się do wycofania, zanim udali się na północ, aby dołączyć do głównego obozowiska Sioux prowadzonego przez Siedzącego Byka nad brzegiem Little Bighorn Rzeka. To tam 25 czerwca Sioux mocno pokonali amerykański batalion dowodzony przez pułkownika George'a A. Custera, którego Sioux nazwali „Długimi Włosami”. W wyniku tej historycznej bitwy Siouxowie znaleźli się pod jeszcze większą presją militarną ze strony USA siły; coraz bardziej brakowało im pożywienia ze względu na malejącą liczbę bawołów w regionie. W maju 1877 r. Crazy Horse został zmuszony do poddania się Generalowi Crookowi z obietnicą rezerwacji dla swojego ludu. Jednak 6 maja wielki wódz zginął podczas walki z żołnierzami, którzy starali się zamknąć go w wartowni w Fort Robinson w stanie Nebraska.
Z Kanady do Pine Ridge
Zamiast zostać zmuszonym do rezerwacji, Czarny Łoś i inni Sioux udali się na północ jesienią 1877 r. Do Kanady lub do „Krainy Babki”, gdzie Siedzący Byk postanowił urządzić dom dla swoich wyznawców poprzedniej wiosny. Pomimo wysiłków wymuszających powrót szefa, Siedzący Byk pozostał w Kanadzie przez cztery lata, długo po tym, jak wielu innych Sioux, w tym Czarny Łoś, wróciło do Stanów Zjednoczonych. Pod koniec 1881 r. Czarny Łoś przeniósł się do nowej rezerwatu Pine Ridge, który został utworzony dla Oglala na południowo-zachodnim terytorium Dakoty; ostatecznie osiedlił się w pobliżu Wounded Knee Creek i od 19 roku życia stał się znany jako uzdrowiciel w swoim plemieniu.
W 1886 roku Black Elk zrezygnował z trasy koncertowej z udziałem Wild West Show Buffalo Billa i występował w miastach od Omaha i Chicago po Nowy Jork i Manchester w Anglii. Po powrocie do Pine Ridge Reservation w 1889 r. Zaangażował się w ruch Ghost Dance, który utrzymywał, że duchowe rytuały, takie jak taniec i śpiew, spowodują odejście białych mężczyzn, powrót bawołu i przywrócenie stylu życia Indian Ameryki Północnej . Ten ruch przetoczył się przez Wielkie Równiny, docierając do Sioux w Pine Ridge na początku 1890 roku.
Zranione kolano i nie tylko
W trosce o rosnącą siłę ruchu Ghost Dance urzędnicy rządowi Stanów Zjednoczonych aresztowali niektórych swoich przywódców, w tym Sitting Bull, który został zabity w połowie grudnia 1890 r. Podczas schwytania. Dwa tygodnie później 7. dywizja kawalerii USA otoczyła obóz Sioux w Wounded Knee Creek i brutalnie zabiła ponad 200 mężczyzn, kobiet, dzieci i starszych. Bitwa o Ranne Kolano skutecznie oznaczała koniec oporu militarnego Indian Ameryki Północnej na Zachodzie, a także upadek ruchu Ghost Dance.
Po zranieniu podczas odwetu po Zranionym Kolanie, Czarny Łoś został przekonany do poddania się przez innego wodza Sioux, Czerwoną Chmurę. Pozostał przy rezerwacie Pine Ridge, a później przeszedł na katolicyzm, przyjmując imię Nicholas Black Elk. W 1930 r. Pisarz John Neihardt (którego wcześniejsze prace dotyczyły plemienia Omaha z Nebraski) spotkał się z Czarnym Ełkiem, wówczas starszym plemieniem, w Pine Ridge. Neihardt nagrał historię życia Czarnego Łosia, wraz z jego szeroką znajomością historii i tradycji Lakoty, w „Black Elk Speaks” (1932). Świętowana jako wielka duchowość książka stała się najlepiej sprzedającym się dziełem w historii Indian Ameryki Północnej.
W ostatnim rozdziale Czarny Łoś przejmująco zastanawia się nad momentem, w którym Czerwona Chmura przekonała go i innych do poddania się po Rannym Kolanie: „Nie wiedziałem wtedy, jak wiele się skończyło ... Widzę, że coś innego umarło tam w krwawej błoto i został pochowany w zamieci. Tam umarł ludzki sen. To był piękny sen. ”
