Zawartość
Wydarzenie wymierania kredy-trzeciorzędu lub wydarzenie K-T to nazwa wymarła dinozaurów i innych gatunków, która miała miejsce około 65,5 miliona lat temu. Przez wiele lat paleontolodzy wierzyli, że to wydarzenie było spowodowane zmianami klimatu i geologicznymi, które zakłóciły zaopatrzenie dinozaurów w żywność. Jednak w latach 80. XX wieku naukowcy z ojcem i synem, Luis (1911–88) i Walter Alvarez (1940–) odkryli w zapisie geologicznym wyraźną warstwę pierwiastka irydu znajdowanego w obfitości tylko w przestrzeni kosmicznej, co odpowiada dokładnemu czas śmierci dinozaurów. Sugeruje to, że zdarzenie uderzenia komety, asteroidy lub meteoru mogło spowodować wyginięcie dinozaurów. W latach 90. naukowcy umieścili ogromny krater Chicxulub na końcu półwyspu Jukatan w Meksyku, który pochodzi z omawianego okresu.
Wiele teorii, bez dowodów
Dinozaury wędrowały po ziemi przez 160 milionów lat, aż do ich nagłego zgonu około 65,5 miliona lat temu, w wydarzeniu znanym obecnie jako trzeciorzęd kredowy lub trzeciorzędowy. („K” jest skrótem od kredy, która jest związana z niemieckim słowem „Kreidezeit”). Oprócz dinozaurów wiele innych gatunków ssaków, płazów i roślin wymarło w tym samym czasie. Z biegiem lat paleontolodzy zaproponowali kilka teorii dotyczących tego rozległego wymarcia. Jedna z wczesnych teorii głosiła, że małe ssaki zjadły jaja dinozaurów, zmniejszając w ten sposób populację dinozaurów, aż stały się niezrównoważone. Inną teorią było to, że ciała dinozaurów stały się zbyt duże, aby mogły być obsługiwane przez ich małe mózgi. Niektórzy naukowcy wierzyli, że wielka plaga zdziesiątkowała populację dinozaurów, a następnie rozprzestrzeniła się na zwierzęta, które bawiły się na ich zwłokach. Głód był inną możliwością: duże dinozaury wymagały ogromnych ilości pożywienia i mogły obnażyć całą roślinność w ich środowisku. Ale wiele z tych teorii można łatwo odrzucić. Gdyby mózgi dinozaurów były zbyt małe, aby się przystosować, nie rozkwitałyby przez 160 milionów lat. Ponadto rośliny nie mają mózgów ani nie cierpią na te same choroby co zwierzęta, więc ich jednoczesne wyginięcie czyni teorie mniej prawdopodobnymi.
Czy wiedziałeś? Wymieranie K-T nie było pierwszym tak masowym wymarciem w historii, ani też nie było największym. Wydarzenie wymierania permsko-triasowego, znane jako Wielkie Umieranie, miało miejsce 251,4 miliona lat temu i zlikwidowało 96 procent wszystkich gatunków morskich i 70 procent wszystkich gatunków kręgowców lądowych na ziemi.
Przez wiele lat zmiana klimatu była najbardziej wiarygodnym wyjaśnieniem śmierci dinozaurów. Dinozaury kwitły w stale wilgotnym, tropikalnym klimacie. Ale w późnej erze mezozoicznej, która odpowiada wyginięciu dinozaurów, dowody wskazują, że planeta powoli stawała się chłodniejsza. Niższe temperatury spowodowały tworzenie się lodu nad biegunami północnym i południowym, a oceany stawały się zimniejsze. Ponieważ dinozaury były zimnokrwiste, uzyskali ciepło ciała od słońca, a powietrze nie byłoby w stanie przetrwać w znacznie chłodniejszych klimatach. Jednak niektórym gatunkom zwierząt zimnokrwistych, takim jak krokodyle, udało się przeżyć. Ponadto zmiany klimatu zajęłyby dziesiątki tysięcy lat, dając dinozaurom wystarczająco dużo czasu na przystosowanie się.
Pochodzi z kosmosu
W 1956 r. Rosyjski astronom Joseph Shklovsky (1916-85) został pierwszym naukowcem, który uznał, że wyginięcie było spowodowane jednym katastroficznym wydarzeniem, kiedy teoretyzował, że supernowa (eksplozja umierającej gwiazdy) zalała Ziemię promieniowaniem, które mogło zabić dinozaury. Po raz kolejny problemem teorii było wyjaśnienie, dlaczego dinozaury wymarły, a inne gatunki nie. Naukowcy powiedzieli również, że takie wydarzenie pozostawiłoby na powierzchni Ziemi śladowe ilości promieniowania pochodzącego z okresu kredowego. Nie znaleziono
Wejdź do Luisa Alvareza, fizyka, laureata Nagrody Nobla, wynalazcy i pioniera w dziedzinie promieniowania i badań jądrowych. On i jego syn, zauważony geolog Walter Alvarez, prowadzili badania we Włoszech, gdy odkryli centymetrową warstwę wzbogaconej irydu gliny na granicy K-T. Iryd jest rzadki na ziemi, ale bardziej powszechny w kosmosie. Alvarezes opublikował swoje odkrycia w 1981 r., Postulując, że cienka warstwa irydu została zdeponowana po uderzeniu dużego meteoru, komety lub asteroidy w ziemię. Co więcej, uderzenie bolidem (meteor, kometa lub asteroida zderzające się z powierzchnią ziemi) mogło spowodować wyginięcie dinozaurów. W tym czasie teoria Alvareza była tak daleka od przeważających hipotez, że była wyśmiewana. Powoli jednak inni naukowcy zaczęli znajdować dowody irydowe w różnych miejscach na całym świecie, co potwierdza teorię Alvareza. Nie było jednak pistoletu do palenia w formie miejsca uderzenia.
W 1991 r. Na skraju półwyspu Jukatan odkryto potężny krater meteorowy o średnicy 110 mil. Krater Chicxulub, jak go nazwano, nazwano na cześć pobliskiej wioski. Naukowcy uważają, że utworzony przez nią bolide miał średnicę około 6 mil, uderzył w ziemię z prędkością 40 000 mil na godzinę i uwolnił 2 miliony razy więcej energii niż najpotężniejsza bomba nuklearna, jaka kiedykolwiek została zdetonowana. Upał rozpaliłby powierzchnię ziemi, rozpalił pożary na całym świecie i pogrążył planetę w ciemności, gdy szczątki zachmurzyły atmosferę. Wysokie na milę tsunami obmywałyby kontynenty, topiąc wiele form życia. Fale uderzeniowe wywołałyby trzęsienia ziemi i wybuchy wulkanów.
Powstała ciemność mogła trwać miesiące, a może nawet lata. Zanurzyłby temperatury ziemi w strefie zamarzania, zabijając rośliny i pozostawiając roślinożercom nic do jedzenia. Wiele dinozaurów umarłoby w ciągu tygodni. Mięsożercy, którzy ucztowali na roślinożercach, zmarliby miesiąc lub dwa później. Ogólnie rzecz biorąc, utrata różnorodności biologicznej byłaby ogromna. Przeżyłyby tylko małe ssaki wymiatające, które mogłyby zakopać się w ziemi i zjeść resztki. Warstwa irydu i krater Chicxulub były wystarczającymi dowodami, aby przekonać wielu naukowców, że teoria uderzenia bolidu jest wiarygodna. Wyjaśniało wiele z tego, czego poprzednie teorie nie mogły.
Wciąż teoria
Paleontologia pozostaje dyscypliną konkurencyjną, chociaż wydaje się, że jej centralna tajemnica została rozwiązana. Porozumienie w sprawie wyginięcia dinozaurów jest dalekie od jednogłośnego, a skamieliny nadal znajdują się, co zwiększa wiedzę o tym, jak żyły i umarły dinozaury. Dopiero niedawno ptaki zostały zidentyfikowane jako potomkowie dinozaurów, a teorie dotyczące inteligencji i zachowania dinozaurów wciąż się zmieniają. Nawet dawno ustalone prawdy, takie jak zimnokrwistość dinozaurów, są otwarte do dyskusji. Teoria zmian klimatu nadal panuje nad niektórymi naukowcami, którzy obalają fakt, że wpływ Chicxulub był jedyną przyczyną wyginięcia. Dowody z 65-letniej lawy w Indiach wskazują, że gigantyczne gazowe smugi wulkaniczne mogły zainicjować globalne zmiany klimatu, które zagroziły dinozaurom. Dalsze badania naukowców pomogą nam stworzyć bardziej szczegółowy obraz stale zmieniającej się, wciąż ewoluującej planety.
