Zawartość
Tikal to kompleks ruin Majów głęboko w lasach deszczowych północnej Gwatemali. Historycy uważają, że ponad 3000 struktur na tym terenie to pozostałości miasta Majów zwanego Yax Mutal, które było stolicą jednego z najpotężniejszych królestw starożytnego imperium. Niektóre budynki w Tikal pochodzą z IV wieku p.n.e.
Tikal, czyli Yax Mutal, był ważnym miastem w imperium Majów od 200 do 900 roku n.e.
Ruiny Majów są częścią parku narodowego w Gwatemali od lat 60. XX wieku, aw 1979 r. Zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Turystyce przypisuje się fundusze na odbudowę i utrzymanie Tikal, a muzeum jest otwarte od 1964 roku.
Historia Tikal
Historycy uważają, że ludzie mieszkali w Tikal już w 1000 roku p.n.e. Archeolodzy znaleźli dowody działalności rolniczej na miejscu z tamtych czasów, a także pozostałości ceramiki z 700 r.p.n.e.
Do 300 roku p.n.e. ukończono już dużą budowę miasta Yax Mutal, w tym kilka dużych świątyń w stylu piramidy Majów.
Począwszy od pierwszego wieku naszej ery miasto zaczęło kwitnąć kulturowo i politycznie, wyprzedzając miasto El Mirador na północy pod względem siły i wpływów w imperium Majów, które rozciągało się aż na północ, aż do Półwyspu Jukatan w Meksyku.
Archeolodzy odkryli dowody pochówków wybitnych przywódców Majów datowanych na ten czas w Tikal.
Yax Mutal
Hieroglificzne zapiski znalezione w tym miejscu sugerują, że była postrzegana jako siedziba władzy dla władcy Majów, Yaxa Ehba Xooka, który rządził wówczas znaczną częścią okolicznych nizin. Miasto przyjęło nazwę Yax Mutal na jego cześć.
Na początku trzeciego wieku naszej ery przywódca Chak Tok Ich’aak rządził Yax Mutal; przypuszcza się, że zamówił budowę pałacu, który ostatecznie stanowił fundament centralnego Akropolu w mieście, którego pozostałości do dziś stoją.
Następne 300 lat to okres niemal nieustannej wojny o miasto i jego mieszkańców.
Na początku piątego wieku ne władcy miasta zlecili budowę skomplikowanego systemu fortyfikacji, w tym rowów i robót ziemnych, wzdłuż północnych obrzeży miasta, które połączyły się z naturalną bagienną obroną na południu, wschodzie i zachodzie, aby skutecznie utworzyć mur ochronny wokół miasta.
Fortyfikacje chroniły centrum miasta, a także jego obszary rolnicze o łącznej powierzchni ponad 40 mil kwadratowych.
Kolejni władcy kontynuowali rozbudowę miasta aż do VIII wieku n.e., a u szczytu Yax Mutal liczyło 90 000 mieszkańców.
Upadek imperium Majów
Około 900 r. N.e. miasto, podobnie jak większość imperium Majów, gwałtownie podupadło. Dziesięciolecia ciągłej wojny zaczęły zbierać żniwo. Ponadto, mniej więcej w tym czasie historycy uważają, że region padł ofiarą serii susz i epidemii chorób epidemicznych.
Ten okres jest znany jako upadek Classic Maya.
W szczególności dla okolic Tikal historycy uważają, że przeludnienie i wynikające z niego wylesianie doprowadziły do nieurodzaju, a ludzie woleli opuścić miasto niż głodować.
Wkrótce miasto było w dużej mierze puste, a jego wielkie pałace zajmowali rolnicy migrujący.
Co ciekawe, obszar wokół Tikal miał niewielką populację na długo przed przybyciem hiszpańskich kolonistów w 1500 roku. W rzeczywistości nowi przybysze do regionu podobno nie byli świadomi miejsca ani jego znaczenia w przeszłości.
Dopiero w połowie XIX wieku europejscy odkrywcy „odkryli” Tikal i zaczęli pisać o jego skarbach.
Ruiny Tikal
Naukowcom z University of Pennsylvania, przy wsparciu rządu Gwatemali, powierzono przywrócenie wielu pozostałych struktur w Tikal w latach 50. i 60. XX wieku.
Większość budynków miast została wykonana z trwałego wapienia, a więc wiele z nich przetrwało.
Godne uwagi struktury, które wciąż są widoczne, obejmują:
Ponadto istnieją dowody na system miasta sacbeobslub utwardzonych grobli, a także zawiłej serii kanałów zaprojektowanych do wychwytywania wody deszczowej i zasilania zbiorników miejskich. Istnieją również pozostałości kilku boisk do gry w tak zwaną Mezoamerykańską grę w piłkę.
Park Narodowy Tikal
Archeolodzy nadal pracują w Tikal i mają nadzieję na sporządzenie mapy i wykopanie obszarów, które prawdopodobnie były rezydencjami dla większości populacji. Od połowy lat 50. do wczesnych lat 70. XX wieku prace wykopaliskowe i restauratorskie były nadzorowane pod patronatem projektu Tikal Park Uniwersytetu Pensylwanii.
Badacze pracujący dla projektu Tikal zidentyfikowali pozostałości ponad 200 struktur w Tikal.
W 1979 r. Prace projektu Tikal zostały przejęte przez rząd Gwatemali, który dziś nadzoruje to miejsce.
Jednak turystyka jest dziś podstawową funkcją Parku Narodowego Tikal i istnieje od ponad 50 lat.
W latach 50. XX wieku naukowcy pracujący przy odnawianiu miejsca zbudowali lądowisko dla archeologów i historyków, a także turystów odwiedzających to miejsce. Dziś jednak Park Narodowy Tikal jest połączony z resztą Gwatemali siecią autostrad.
W 1977 roku reżyser George Lucas wykorzystał Tikal jako lokalizację po raz pierwszy Gwiezdne Wojny film, Odcinek IV.
Źródła
Park Narodowy Tikal. Centrum światowego dziedzictwa UNESCO.
Strona internetowa Parku Narodowego Tikal: Tikalnationalpark.org.
Strauss, M. (2019). „Tajemnice Tikal”. Smithsonianmag.com.
Snow, J. (2019). „El Mirador i Tikal, Gwatemala.” Nationalgeographic.com.
